Warto wiedzieć

SPIS TREŚCI:

I. Rok kościelny i okresy roku liturgicznego i z nimi związane sprawy - patrz tutaj

II. Ważniejsze dni i święta w roku liturgicznym - patrz tutaj

III. Tygodnie i dni modlitw - obchodzone w roku liturgicznym - patrz tutaj

IV. Miesiące poświęcone Matce Bożej - patrz tutaj

V. Słownik liturgiczny - patrz tutaj

VI. Znaki i gesty - patrz tutaj

Ad. I. ROK KOŚCIELNY

[to to samo co Rok liturgiczny ].

Rok kościelny dzieli się na 6 [sześć] okresów. Rozpoczyna go Pierwsza Niedziela Adwentu, a kończy sobota po Niedzieli Chrystusa Króla.

Okresy roku kościelnego:

1. Adwent - to czas od czwartej niedzieli przed Bożym Narodzeniem do Uroczystości Bożego Narodzenia - kolor szat liturgicznych tego okresu - f i o l e t o w y

2. Czas Bożego Narodzenia – to czas od Bożego Narodzenia do niedzieli po 6 I – Niedzieli Chrztu Chrystusa – kolor szat liturgicznych tego okresu - b i a ł y

3. Czas Zwykły w ciągu roku- to czas od Niedzieli Chrztu Chrystusa do Środy Popielcowej – kolor szat liturgicznych tego okresu – z i e l o n y

4. Wielki Post - to czas od Środy Popielcowej do Liturgii Wielkiej Soboty - 40 dni – kolor szat liturgicznych tego okresu – f i o l e t o w y

a) Portal „WIARA” **Środa Popielcowa**
b) Post
c) Gorzkie Żale - Historia
d) Droga Krzyżowa - W Jerozolimie (opis i zdjęcia) i Historia Drogi Krzyżowej.
e) Ciekawsze Kalwarie - Golgoty i Drogi Krzyżowe w Polsce.
f) Portal „WIARA” **Wielki Tydzień**
g) Portal „NIEDZIELA ” **Triduum Paschalne**
h) Całun Turyński - Portal „WIARA” **Wielki Tydzień**
i) Siedem ostatnich słów [wypowiedzi] Jezusa z krzyża - **Tutaj**

5. Okres Wielkanocny - to czas od Niedzieli Zmartwychwstania do soboty po Niedzieli Trójcy św. – kolor szat liturgicznych tego okresu - b i a ł y

6. Czas Zwykły w ciągu roku - to czas od Niedzieli po Niedzieli Trójcy do soboty po Niedzieli Chrystusa Króla, która jest ostatnią niedzielą roku kościelnego - kolor szat liturgicznych tego okresu – z i e l o n y.

W dalszym ciągu na tej stronie zawarte jest to, co powinno się wiedzieć w związku z przeżywaniem poszczególnych okresów roku kościelnego.

Ad: 1.

- ADWENT -

a. ogólne wiadomości o Adwencie
b. Portal „WIARA” **Adwent**, a w nim:
- Adwent znaczy oczekiwanie,
- Słowniczek adwentowy,
- Wieniec adwentowy,
………… i inne………………….

ADWENT to oczekiwanie na przyjście Zbawiciela. Słowo to pochodzi od łacińskiego słowa adventus – przyjście i dalej oczekiwanie, czekanie na to przyjście.

Rozróżniamy trzy rodzaje Adwentu:

- historyczny – to wspomnienie oczekiwania na Zbawiciela które było w historii i jest to okres od zapowiedzi w raju pierwszym ludziom zesłania Zbawiciela, aż do Jego przyjścia na ziemię ponad dwa tysiące lat temu. W jednej z kolęd śpiewamy cztery tysiące lat oczekiwany …………. i może dlatego ten okres ma cztery niedziele……
- liturgiczny – jest to czekanie na święta Bożego Narodzenia, jest to czas przeżywany w Kościele od czwartej niedzieli przed Bożym Narodzeniem aż do Uroczystości Bożego Narodzenia……………….jest to pierwszy okres roku liturgicznego albo jak kto woli roku kościelnego.
- eschatologiczny – jest to oczekiwanie na zapowiedziane przyjście Jezusa przy końcu świata na SĄD OSTATECZNY jako sędzia żywych i umarłych. Wcześniej dla każdego z nas Adwentem jest oczekiwanie na spotkanie z Chrystusem w chwili naszej śmierci……………

Rodzaje oczekiwania:

- bierne – z założonymi rękoma, nic nie robiąc…………..
- czynne – aktywne, gdy wykonuje się wszystko i to najlepiej jak się umie, po to aby to spotkanie wypadło jak najlepiej…………..

Postacie okresu Adwentu:

1. Prorok Izajasz - bo najwięcej i to ponad 700 lat przed, powiedział o nowonarodzonym Jezusie.
2. Święty Jan Chrzciciel - bo bezpośrednio przygotowywał świat na działalność publiczną Jezusa.
3. Matka Boża – bo dzięki jej zgodzie i z niej narodził się Jezus -……….. Zbawiciel.

Roraty:

Jest to Msza odprawiana tylko w Adwencie ku czci Matki Bożej, a z tą Mszą św. związana jest świeca zwana roratką, którą zapala się tylko podczas tej Mszy.

Niepokalane Poczęcie N.M.Panny [ 8 XII]:

Jest to święto obchodzone w Adwencie w którym czcimy Matkę Bożą pierwszoplanową postać Adwentu i wspominamy obdarzenie Jej przez Boga, z racji tej ze była wybrana na Matkę Boga, przywilejem wolności od grzechu pierworodnego i od skutków tego grzechu. Niepokalana to znaczy czysta, nieskalana…………

Święci czczeni w Adwencie:

- Czasem św. Andrzej Apostoł [30 XI],
- św. Rafał Chyliński – kapłan [2 XII],
- św. Jan Damasceński kapłan i doktor Kościoła [4 XII],
- św.Barbara [4 XII],
- św. Mikołaj [6 XII],
- św. Ambroży - biskup i doktor Kościoła [7 XII],
- NMP.z Guadalupe [12 XII],
- św. Łucja [13 XII],
- św. Jan od Krzyża- kapłan i doktor Kościoła [14 XII].

Ad: 2.

- CZAS BOŻEGO NARODZENIA -

a. Portal „WIARA” **Boże Narodzenie**, a w nim:
- Modlitwy przy stole wigilijnym,
- Biblia o Bożym Narodzeniu,
- Z narodzeniem Jezusa było tak,
- Miejsce Bożego Narodzenia,
- Historia Betlejem,
- Słowniczek bożonarodzeniowy,
- Karp ….Opłatki….Choinka….
- …………..i inne………………
b. „NIEDZIELA” **Boże Narodzenie** , a w nim:
- Słowo stało się Ciałem,
- Pasterze udali się z pospiechem,
- Kiedy narodził się Pan Jezus,
- Bożonarodzeniowe zwyczaje,
- Skarby i tajemnice Betlejem [są dwa Betlejem],
- Boże narodzenie u grekokatolików,
- …………..i inne………………
c. Kolęda - odwiedziny księdza w domu z racji Świat Bożego Narodzenia zwane wizytą pasterska albo duszpasterską.**Tutaj**

Ad: 3.

- CZAS ZWYKŁY w ciągu roku -

Informacje ukażą się, gdy będzie przeżywany ten okres…………

Ad: 4.

- WIELKI POST -

- Post -

Post - łacińskie słowo na oznaczenie postu [ieiunium] oznacza wstrzymanie się od pokarmów i napojów. Wstrzymanie się od spożycia może mieć charakter częściowy, lub całkowity.

Post jest jedną z praktyk religijnych znanych w różnych religiach /chrześcijaństwo, judaizm, islam itd./, przez którą w zewnętrznym znaku powstrzymania się od spożywania pokarmu wyraża się wewnętrzna postawa wobec Boga . W Starym Testamencie post był znakiem pokuty i smutku i oznaczał gotowość do nawrócenia i przyjęcia słowa Bożego. Izraelici pościli w intencji uproszenia pomocy Bożej zachowując postawę uniżenia i pokory.

Pan Jezus piętnował /o tym mówi Pismo św./ faryzeuszy, którzy praktykowali post, aby w ten sposób pokazać się i znaleźć uznanie u ludzi, bo brakowało w tym poście postawy zależności od Boga i uniżenia przed Jego majestatem.

Faryzeusze przekonani o swej świętości, odmawiając sobie pokarmu, uważali swe czyny za zasługujące na osiągnięcie zbawienia. Zamiast wyrażenia zależności od Boga, post faryzejski demonstrował duchową moc człowieka przekonanego o swej wystarczalności. Takie podejście do postu czyniło w opinii faryzeuszów niepotrzebne dzieło odkupienia dokonanego przez Chrystusa i jego odrzucenie.

Motywem postu jest wynagrodzenie Bogu za grzechy, wyrażenie Mu czci i dowodu miłości oraz łączenie się w cierpieniu z Chrystusem. Post ma też znaczenie w umacnianiu ducha przeciwko pokusom cielesności.

Post w ścisłym sensie, w rozumieniu chrześcijańskim, jest odmawianiem sobie pokarmu lub napoju, która to praktyka pozwala odkryć, że człowiek nie jest istotą samowystarczalną. Powstrzymanie się od pokarmu z motywu religijnego odnosi człowieka do Boga, który daje siłę i przez udzielenie łaski pozwala na czynienie dobra. Post zatem nie jest praktyką wskazującą na duchową moc człowieka, ale przede wszystkim wskazuje przyrodzoną słabość istoty ludzkiej, która może poprawie funkcjonować tylko jedynie dzięki życiodajnej łasce Boga. Post ma pokutny charakter …………., post polegający na odmawianiu sobie co jest przyjemne jest formą ascezy pomagającej w panowaniu nad samym sobą. Post jest elementem pracy nad sobą pozwala na odkrycie konieczności dokonywania wyboru. Wyrzekanie się pokarmu lub innej rzeczy przyjemnej dla człowieka jest udziałem w Misterium Paschalnym i wyrazem zjednoczenia z Chrystusem cierpiącym na krzyżu. Praktykowanie postu to dążenie do głębszego przeżywania więzi z Chrystusem który praktykował post i wzywał do tego swoich uczniów po Swoim - Jego odejściu z ziemi. Praktyka postu jest więc wyrazem więzi z Chrystusem cierpiącym. W pierwotnym Kościele podejmowano post przed podjęciem ważnych decyzji. Post jest uczynkiem zasługującym w oczach Bożych [Dobre uczynki – modlitwa, post, jałmużna], może być przepiękną modlitwą, jest potrzebny dla zdrowia człowieka [zalecana dieta przez lekarzy to nic innego tylko post….].

Są dwa rodzaje postów: - jakościowy i ścisły. Post jakościowy to powstrzymanie się od potraw mięsnych i wyrobów z mięsa. Post ścisły [wstrzemięźliwość i post jakościowy] to powstrzymanie się od spożywania pokarmów mięsnych i wyborów z mięsa i spożycie tylko trzech posiłków dziennie, jednego do syta i dwu lekkich. Post jakościowy obowiązuje w Kościele w piątki całego roku [piątek to dzień, w którym umarł Chrystus i pości się dla upamiętnienia tego wydarzenia], a ścisły obowiązuje tylko dwa razy w roku – w Środę Popielcową i Wielki Piątek. W Polsce tradycyjnie pości się też w Wigilię Bożego Narodzenia.

Zgodnie z postanowieniami Kodeksu Prawa Kanonicznego [kanony 1251 - 1252] wszyscy wierzący którzy ukończyli 14 rok życia zobowiązani są postu jakościowego. Do postu ścisłego zobowiązane są osoby pełnoletnie aż do rozpoczęcia 60 - tego roku życia - ale wszystkich w te dni obwiązuje post jakościowy. Z postu w piątek [jakościowego] zwalnia Uroczystość oraz dyspensa. Dyspensy może udzielić ordynariusz diecezji dla całej diecezji lub proboszcz w ramach parafii. Udzielający dyspensy nie mogą takiej dyspensy udzielić sobie, mogą post zamienić na któryś inny uczynek dobry. Od postu zwolnieni są zawsze chorzy, oraz ci którzy nie mają możliwości jego zachowania. Obecnie rozpowszechnia się praktyka postu w postaci odmawiania sobie oglądania telewizji lub wyrzekania się innych przyjemności. Istnieje też post eucharystyczny – to jest powstrzymanie od spożywania pokarmów i napojów za wyjątkiem wody i lekarstw na godzinę przed przyjęciem Komunii św. Ten post nie obowiązuje chorych. Dawniej ten post obowiązywał od północy, później trzy godziny przed Komunią św.

Ks. Jerzy Hanaj

   

[patrz – artykuł Andrzeja Derdziuka OFMCap „Post” w: dwumiesięcznik „Trzeźwymi Bądźcie” nr 1/2008 str. 43]

W OKRESIE WIELKIEGO POSTU ODPRAWIANE SĄ NABOŻEŃSTWA WIELKOPOSTNE:

- GORZKIE ŻALE

- DROGA KRZYŻOWA

[Za udział w tych nabożeństwach pod zwykłymi warunkami uzyskuje się odpust zupełny].

- GORZKIE ŻALE -

Nabożeństwo Gorzkich Żali to nabożeństwo typowo polskie. Prze cały czas Wielkiego Postu we wszystkich kościołach w Polsce w niedzielę po południu odprawiane jest nabożeństwo Gorzkich Żali. Jest to nabożeństwo pasyjne. Pasją nazywa się wielkopostne nabożeństwo od łacińskiego słowa passio to jest ból, cierpienie, męka. Polega ono na śpiewaniu smutnych i żałosnych hymnów, pieśni opiewających w prostych rzewnych słowach szczegóły gorzkiej męki i śmierci Pana Jezusa. Mają one pobudzać lud wierny do współczucia i miłości dla tak ciężko cierpiącego Zbawiciela, a zarazem do żalu i skruchy serdecznej za grzechy jako własnej przyczyny męki i śmierci Pana Jezusa. Nazwa tego nabożeństwa pochodzi od słów rozpoczynających owe smętne rzewne prośby - Gorzkie Żale przybywajcie …………….
Swe powstanie Gorzkie Żale zawdzięczają Księżom Misjonarzom działającym od połowy XVII wieku w Warszawie przy kościele św. Krzyża. Założyli oni Bractwo św. Rocha, którego celem było oddawanie czci Panu Bogu przez wspólne modlitwy, procesję, śpiewy. W okresie Wielkiego Postu to Bractwo organizowało rozbudowane nabożeństwa Pasyjne składające się z trzech części z których każda poprzedzona była biczowaniem a śpiew łacińskich hymnów, przeplatany był pieśniami wielkopostnymi w języku polskim. Treść pieśni mówiła bardzo dokładnie o męce Pana Jezusa i dlatego mogła być zrozumiała dla wszystkich. Tekst Gorzkich Żali ułożone były przez ks. Wawrzyńca protektora Bractwa św. Rocha
Polski tekst Gorzkich Żali ułożył w 1707 r., ks. Wawrzyniec Stanisław Bienik ze Zgromadzenia Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo przy kościele św. Krzyża w Warszawie - protektor Bractwa św. Rocha z tego kościoła i opublikował go pod tytułem „Snopek Mirry z Ogrodu Gethsemańskiego, albo żałosne Gorzkiej Męki Syna Bożego […] rozpamiętywanie. Na polecenie proboszcza Michała Tarło z par. św. Krzyża w Warszawie dnia 2 I 1707 r. przygotowano książeczkę polską o „Męce Pańskiej’ zwierającą tekst Gorzkich Żali.
Powodem do ułożenia tego czysto polskiego nabożeństwa pasyjnego - jak Księga Posiedzeń tego Bractwa wspomina było to - że dawne śpiewanie po łacinie, nie było do końca przystępne i zrozumiałe dla ludzi, dlatego ułożono czysto polską pasję, która ludowi pobożnemu bardzo się spodobała i rozpowszechniła w całej Polsce.
Wkrótce nabożeństwo to uzyskało aprobatę polskich władz kościelnych oraz Stolicy Apostolskiej, która za udział w Gorzkich Żalach udzieliła szereg odpustów. Po Warszawie Gorzkie Żale przejęła Kolegiata w Kielcach [1707], następnie inne zakątki – parafie Polski. Z czasem trafiło to nabożeństwo do środowisk polonijnych Brazylii i Stanów Zjednoczonych.
Melodie pieśni Gorzkich Żali wzorowane są na melodyce chorału gregoriańskiego. Struktura Gorzkich Żali została oparta na dawnej jutrzni brewiarzowej, zachowując ślady misterium pasyjnego z wykorzystaniem istniejących już pieśni pasyjnych, obecnie odprawia się u nas Gorzkie Żale na sposób jutrzni.
Gorzkie Żale rozpoczyna „Pobudka” czyli wezwanie do rozmyślania Męki Pańskiej, pierwsze słowa tej „pobudki” brzmią…. „Gorzkie Żale przybywajcie…” Po tej „pobudce” następują trzy części samego rozmyślania męki Pańskiej [Gorzkie Żale mają trzy części]. Każdą część poprzedza odczytanie tzwn. intencji to jest zapowiedzi, które szczegóły męki Pańskiej w tej części ma się rozważać, tudzież na jaką intencję Bogu – Ojcu Niebieskiemu ofiarowana będzie ta część. W pierwszej części rozważamy cierpienie Pana Jezusa od modlitwy w Ogrójcu, do niesłusznego oskarżenia Go przed sądem Annasza i Kajfasza, w drugiej od sądu Piłata i później Heroda do bolesnego cierniem ukoronowania, w trzeciej od ukoronowania cierniem do złożenia do grobu poprzez dźwiganie krzyża i ukrzyżowanie. Każda z tych trzech części składa się znowu z trzech rozdziałów, to jest „Hymnu”, „Lamentu duszy nad cierpiącym Jezusem”, śpiewanego na modłę litanii, oraz „Rozmowy duszy z żałosną Matką nad Synem swym bolejącą”, w której ukazane jest pragnienie ludzkiej duszy, by współcierpieć z Najświętszą Maryją Panną podczas drogi krzyżowej Jej Syna i by nosić Jego rany. Po każdej części Gorzkich Żali śpiewa się trzy razy „Któryś za nas cierpiał rany”. Po tym w czasie tego nabożeństwa może być kazanie pasyjne………Nabożeństwo Gorzkich Żali odprawia się przed wystawionym Najśw. Sakramentem – dlatego na początku jego jest wystawienie a na końcu błogosławieństwo i schowanie Najśw. Sakramentu.
Nabożeństwo to przepełnia gorycz z powodu cierpień i śmierci Pana Jezusa.
Pomaga ono głębiej wchodzić w mękę Syna Bożego i dzięki temu patrzeć bardziej dojrzale na swoje życie. Starajmy zatem się jak najliczniej brać udział w Gorzkich Żalach, ponieważ przez to współodczuwanie drogi męki i śmierci naszego Pana Jezusa wchodzimy na Królewską Drogę Łaski, ożywioną tchnieniem Ducha Świętego i wiodącą ostatecznie wprost w objęcia kochającego nas Boga Ojca w Jego Przenajświętszym Królestwie Niebieskim.
Opowiadają, że wielkie wrażenie wywarło to piękne na wskroś polskie nabożeństwo na papieżu Piusie XI. Ten to papież, gdy dowiedział się o tym nabożeństwie, to zapragnął się z nim się zapoznać. Więc odprawiono z jego udziałem to nabożeństwo. Papież wysłuchał tego nabożeństwa na klęczkach, mając w ręku tekst Gorzkich Żali. Śledził słowo za słowem, wiersz za wierszem, myśli, rzewną melodię tych niezrównanych, choć prostych pieśni. A po trzech całych godzinach trwania nabożeństwa opuścił kościół, nie szczędząc pochwał zarówno dla „Gorzkich Żali”, jak i pobożności ludu polskiego.
I my umiejmy cenić to prawdziwe polskie nabożeństwo, którego inne narody słusznie pozazdrościć nam mogą.

[Opracowano to na podstawie wiadomości zawartych w Internecie o Gorzkich Żalach]

- DROGA KRZYŻOWA -

VIA DOLOROSA

Od czasów starożytnych wierni odbywali w Jerozolimie tę drogę, po której Zbawiciel idąc, dźwigał ciężki krzyż i rozważali Jego mękę. Ten pobożny zwyczaj dochował się do naszych czasów.Ponieważ jednak wielu nie może odbyć pielgrzymki do Ziemi św., dlatego Kościół pozwolił odprawiać Drogę Krzyżową w Kościołach albo na innych miejscach przy krzyżach zwanych stacjami.

Kto przy takich krzyżach pobożnie rozmyśla Mękę Pańską, zyskuje odpust zupełny pod następującymi warunkami:

• wymaga się przechodzenia od jednej stacji do drugiej. Jeżeli jednak Drogę Krzyżową odprawia się wspólnie i wszyscy biorą udział i nie mogą bez zamieszania przechodzić od stacji do stacji, wystarczy, jeżeli do poszczególnych stacji przechodzi prowadzący Drogę Krzyżową podczas gdy inni pozostają na swoim miejscu.

• Nieobecni na nabożeństwie z powodu wieku, choroby, opieki nad dzieckiem lub osobą chorą, braku kościoła itp. mogą uzyskać odpust, jeżeli przynajmniej przez pół godziny będą pobożnie czytać i rozważać o Męce i Śmierci Pana naszego Jezusa Chrystusa.[Wykaz odpustów 1968, nr 63]

1. Droga krzyżowa w Jerozolimie

Opis i zdjęcia

Via dolorosa, albo Droga Bolesna ciągnie się obecnie wzdłuż wąskich uliczek starego miasta Jerozolimy i prowadzi od strony Bramy Lwiej, z Klasztoru Ecce Homo [Oto Człowiek], a ściśle z dziedzińca Szkoły Omara znajdującego się nieco wcześniej -……aż do Bazylki Świętego Grobu. [Najpierw jest dziedziniec Szkoły Omara - później kaplice Biczowania i Skazania - a po drugiej stronie dopiero Szkoła Omara - a następnie po tej stronie co Kaplice - Klasztor Ecce Homo].
Ta droga - jak podaje tradycja - to droga, którą przeszedł Jezus niosąc krzyż, od skazania przez Piłata aż do ukrzyżowania na Golgocie [Kalwarii, Górze Trupich Czaszek] ……… Od fortecy Antoni, aż do Góry Czaszek.
Drogę tą przemierzył Chrystus w ciągu ½ godziny. Dzisiaj ponieważ została ona zabudowana przechodzi się ją w ciągu jednej godziny. Na trasie tej drogi jest 14 stacji, każda stacja oznacza pewne zdarzenie. Trasa - Drogi krzyżowej Chrystusa - prowadzi ciasnymi uliczkami pełnymi ludzi i straganów, gdzie jest ustawiczny gwar i zgiełk. Ta Droga jest więc inną niż te, które odprawiamy w naszych świątyniach. Tu nie ma kościelnej ciszy, za to wszędzie wschodni gwar i handel. Tak było w czasach Zbawiciela i dokładnie tak samo jest dzisiaj – teraz……..

STACJA PIERWSZA – Skazanie na śmierć

Pierwsza stacja tej drogi - to Pretorium - znajdujące się na podwórzu wspomnianej już szkoły Omara.
Droga krzyżowa w Jerozolimie rozpoczyna się więc na dziedzińcu szkoły Omara - szkoły znajdującej się przy północno - zachodnim narożniku sławnej świątyni jerozolimskiej. Do szkoły tej i na jej dziedziniec -………. można dojść od strony Bramy Lwiej. [Jerozolima stara jest otoczona murem z wieloma bramami. Mur otaczający Jerozolimę jest z czasów sułtana Salima Wielkiego z XVI w. prz. Ch., a w części z czasów Heroda. W murze tym jest 8 Bram pozwalających wejść na teren starej Jerozolimy, są to bramy - Nowa, Damasceńska - [Stara lub Sądowa], Heroda, Lwia, Syjonu, Jafy ,……….., Złota /zamurowana w IX wieku – ma ona być otwarta w dzień Sadu Ostatecznego/]. …………… Kilkaset metrów od Bramy Lwiej jest właśnie dziedziniec szkoły Omara. W głębi tego dziedzińca znajduje się Wieża Antonina która przypomina rzymską fortecę. [Herod fortecę Antonia wzniósł na cześć cesarza Marka Antoniusza, stąd nazwa Antonia. W czasach Jezusa Antonia była budynkiem administracyjnym Rzymskich Zarządców.] Tutaj Jezus przyjął wyrok śmierci na krzyżu.
W tym miejscu odbyła się parodia procesu nad Jezusem, tu Jezus został skazany na śmierć. W każde piątkowe popołudnie kiedy Franciszkanie rozpoczynają procesję trasą Drogi Krzyżowej Chrystusa, dziedziniec zapełnia się ludźmi.

„Prowadzili więc Jezusa od Kajfasza na zamek”. (Jan 18:18)

STACJA DRUGA - Jezus bierze krzyż

Z dziedzińca szkoły Omara przechodzi się do dwu kaplic franciszkańskich znajdujących się w pobliżu - do kaplicy Skazania i kaplicy Biczowania. Kaplice te znajdują się nad starą rzymską posadzką zwaną LITOSTRATOS [Litostraton] liczącą 1900m2 powierzchni. Po skazaniu Chrystusa na śmierć, Piłat Jezusa oddał żołnierzom ci go biczowali, a później urządzili sobie parodię uczczenia Chrystusa jako króla. Kaplica Biczowania znajduje się obok kaplicy Skazania na tym samym placu. W kaplicy Biczowania jest mozaika przedstawiająca jak Jezus bierze krzyż. Obok tej kaplicy jest klasztor Ecce Homo w nim łuk Ecce Homo i mozaika korony cierniowej, pod klasztorem znajduje się olbrzymi kamień brukowy z rzymskiej brukowej drogi i kamienie którymi grali żołnierze. Klasztor Ecce Homo wybudował Alfons Ratisbone nawrócony Żyd w XIX wieku dla Sióstr Syjońskich, które on założył. Tu dawniej znajdował się dziedziniec żołnierzy, stajnie i cysterny należące do twierdzy Antonina. Tu Piłat powiedział Oto człowiek gdy Chrystus wyszedł w koronie cierniowej. Tu dano Chrystusowi krzyż do niesienia.

„Wówczas Piłat wziął Jezusa i kazał go ubiczować” (Jan 19:1), „Wtedy to wydał go im na śmierć krzyżową”. (Jan 19:16)



„A żołnierze zaprowadzili Go na zamek, to jest do Pretorium, i zwołali cały oddział wojska. I ubrali Go w purpurę, upletli koronę cierniową i włożyli mu ją na głowę ”. (Mar 15, 16 - 17)



„Wyszedł więc Jezus w koronie cierniowej i w płaszczu purpurowym i rzekł im Piłat: Oto człowiek” (łaccina: ecce homo). (Jan 19:5)

STACJA TRZECIA – Pierwszy upadek

Na rogu ulicy [Al] El – Vad, która dochodzi bezpośrednio do Bramy Heroda znajduje się niewielka kaplica zbudowana z bloków kamiennych. Kaplica ta zbudowana została przez Polaków. W kaplicy jest rzeźba w marmurze przedstawiająca jak Pan Jezus upada pod krzyżem. Za tą rzeźbą jest obraz przedstawiający jak aniołowie przyglądają się na ten upadek Chrystusa. Rzeźbę tą wykonał Tadeusz Zieliński.
Na zewnątrz tej kaplicy nad drzwiami znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca upadek Chrystusa pod krzyżem. Ponadto na kopule wejściowego portalu jest obraz przedstawiający Polaków w strojach narodowych idących za Chrystusem na Kalwarię. O tym upadku nie mówi nic Pismo św., wspomina o nim tylko tradycja…………

Pocieszyciel daleko ode mnie, ten, co by mi życie przywrócił.

STACJA CZWARTA – Pan Jezus spotyka swoją matkę

Ta mała kaplica podobnie jak trzecia jest wybudowana też przez Polaków. Wznieśli te obie kaplice Polacy z uchodźctwa i żołnierze II wojny światowej w latach 1949 - 54. Kaplica ta znajduje się też przy ulicy [Al] El - Vad i jest wybudowana z kamienia. Nad drzwiami żelaznymi prowadzącymi do kaplicy znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca spotkanie Jezusa ze swoją matką. W ołtarzu kaplicy umieszczona jest rzeźba przedstawiająca spotkanie Pana Jezusa ze swoją matką. Sam ołtarz wspiera się na dwu potężnych orłach takich jak na cmentarzu Monte Cassino. Kaplica ta jest wotum dziękczynnym polskich wygnańców za opiekę w czasie wojny.

„Wy wszyscy, którzy przechodzicie drogą, spójrzcie i patrzcie: czy jest ból równy mojemu bólowi, który mnie zadano?”. (Treny 1:12)

STACJA PIĄTA – Szymon pomaga nieść krzyż

Jest to mała kaplica franciszkańska przy skrzyżowaniu ulicy Al. – Vad z Via Doloroso, z stąd droga wznosi się do Golgoty. Wewnątrz kaplicy w głównym jej miejscu jest fresk jak Szymon od tyłu pomaga nieść krzyż Chrystusowi. Ta stacja odległa jest o 12 metrów od stacji IV, w tym miejscu stał kiedyś klasztor franciszkański.

„I zmusili niejakiego Szymona z Cyrenejczyka, ojca Aleksandra i Rufusa, który szedł z pola i przechodził mimo, aby niósł krzyż Jego”. (Mar. 15:21)

STACJA SZÓSTA – Święta Weronika ociera twarz Chrystusowi

Wąska ulica Via Dolorosa pełna sklepików z jednej i drugiej strony wznosi się wzwyż - do góry. Na niej kaplica wmurowana w domy, kaplica klasztoru Małych Sióstr Jezusa. We wnętrzu tej kaplicy ołtarz [blok kamienny] ze świecznikiem żydowskim - siedmioramiennym. Na ścianie za ołtarzem nieduży obraz w ramach przedstawiający odbicie twarzy Chrystusa na chuście św. Weroniki. Jak podaje tradycja, kaplica ta wznosi się w miejscu, gdzie miał być się dom Weroniki. A Weronika to kobieta cierpiąca na krwotok i uzdrowiona przez Chrystusa. Kaplica ta jest odległa 80 metrów od stacji V.

„Niech rozjaśni Pan oblicze swoje nad tobą”. (IV Mojż. 6:25)

STACJA SIÓDMA - Drugi upadek Chrystusa pod krzyżem

Kaplica z kamienia – franciszkańska, wmontowana w ulicę, na niej napis że jest to VII stacja. Pod ołtarzem rzeźba Chrystusa upadającego. Wewnątrz kaplicy Wielka Rzymska Kolumna z czerwonego marmuru o wysokości 7 m. z dawnej Bramy obok której Jezus przechodził i upadł gdy opuszczał miasto [Starą Jerozolimę] udając się w kierunku Golgoty. Brama ta prowadziła do Damaszku i nosiła nazwę Stara. Tradycja mówi ze ogłoszenie śmierci Jezusa wisiało na tej kolumnie wmontowanej w Bramę, dlatego chrześcijanie nazwali tę Bramę - Bramą Wyroku albo Sądową.

„On sam ich odkupił w swojej miłości i w swoim miłosierdziu”. (Iz 63:9)

STACJA ÓSMA – Jezus spotyka się z płaczącymi niewiastami i je pociesza

Ta stacja znajduje się już poza murami miasta z czasów Chrystusa [Starej Jerozolimy]. Stacja VIII jest oznaczona łacińskim krzyżem na murze greckiego klasztoru, a z boków krzyża napis - N I i za krzyżem - K A, [należy to czytać Jezus Christos Nika to znaczy Jezus Chrystus zwyciężył]. Stacja ta jest już niedaleko Bazyliki Grobu Pańskiego.

„Córki Jerozolimskie, nie płaczcie nade mną; lecz same nad sobą i nad dziećmi swoimi”. (Łuk. 23:28)

STACJA DZIEWIĄTA – Trzeci upadek

50 metrów przed wejściem do Bazyliki Grobu przy wejściu do kościoła Koptów znajduje się rzymska kolumna i w tym miejscu miał miejsce właśnie ten upadek. Tradycja mówi, że Jezus upadł widząc miejsce swego ukrzyżowania. Mówi się ze ten trzeci upadek to odpoczynek Chrystusa przed męką.

„Oto przychodzę; pragnę czynić wolę twoją, Boże mój” (Ps 40; 8-9)

Ostatnie pięć stacji mieszczą się w Bazylice Grobu.
Bazylika ta zawiera pod jednym dachem i Górę Golgotę i Grób Pana Jezusa - Rotundę i jest własnością różnych kościołów chrześcijańskich ……………

STACJA DZIESIĄTA – Jezus z szat obnażony

Obok głównego wejścia do Bazyliki Grobu [po prawej stronie stojąc twarzą do wejścia] są schody, które prowadzą do kaplicy Obnażenia Jezusa z Szat – [na górę Golgota - 5 metrów wyżej od posadzki Grobu Pańskiego]. Można do tej kaplicy wejść też schodami znajdującymi się po prawej stronie zaraz po przekroczeniu drzwi Bazyliki. Jest to miejsce X stacji. Miejsce obnażenia w tej kaplicy wskazuje rozeta z kawałków marmuru. Kaplica ta jest własnością kościoła rzymskokatolickiego - łacińskiego.

„Od stóp do głów nic na nim zdrowego: tylko gruzy i sińce i świeże rany”. (Iz 1:6)

STACJA JEDENASTA – Jezus przybity do krzyża

To wydarzenie jest wspominane w tej samej kaplicy co Obnażenie. O przybiciu Chrystusa do krzyża informuje mozaika z roku 1938 r. Mozaika ta znajduje się w głównym ołtarzu i przedstawia jak żołnierze przybijają Jezusa do krzyża, obok stoi Matka Boża, a u nóg Chrystusa pochylona jest Maria Magdalena. To miejsce jest własnością Kościoła rzymskokatolickiego - łacińskiego.

„Przebodli ręce i nogi Moje. Mogę policzyć wszystkie kości moje...”. (Ps. 22; 17-18), „A on dźwigając krzyż swój, szedł na miejsce, zwane Trupią Czaszką, co po hebrajsku zwie się Golgota, gdzie go ukrzyżowali” (Jan 19: 17-18)

STACJA DWUNASTA - Śmierć Jezusa na krzyżu

Miejsce to jest własnością Kościoła Greckiego i znajduje się na górze Golgota. Ołtarz w stylu wschodnim znajdujący się tam - wskazuje miejsce śmierci Jezusa - i pobudowany jest on po lewej stronie od mozaiki przybicia do krzyża. Ten ołtarz wznosi się nad skałą kalwaryjską a więc ponad miejscem gdzie krzyże - Jezusa i dwu łotrów były postawione. Dolna część tego kamienia – skały na którym były krzyże, posiada rozległe pęknięcia spowodowane trzęsieniem ziemi w dniu śmierci Jezusa. W dolnej części tego pękniętego kamienia – skały, znajduje się grób Adama - pierwszego człowieka [jego czaszkę odnaleziono pod tą skalą]. Sam ołtarz spoczywa na czterech białych marmurowych kolumnach ponad srebrną okrągła płytą zakrywającą otwór w którym był umieszczony krzyż Chrystusa. Miejsca krzyży łotrów są zaznaczone dwoma czarnymi marmurowymi płytami W nastawie tego ołtarza Chrystus na krzyżu i Jan i Matka Boża obok krzyża wykonane z blachy srebrnej, przy ołtarzu tym dużo jest wiszących wschodnich lamp. Tło dla nastawy tego ołtarza stanowią płaskorzeźby w srebrze przedstawiające sceny z męki Chrystusa.

Między przybiciem do krzyża a ołtarzem śmierci Jezusa na krzyżu na Golgocie znajduje się też mały ołtarz ze statuą Matki Bożej z drewna z XVI wieku. Statua ta wysłana została w 1778 roku z Lizbony. Ołtarz ten jest przypomnieniem nieszczęścia Maryi i symbolizuje wieczny smutek matek po śmierci dzieci.

„Zawołał Jezus donośnym głosem: Eli, Eli, Lama sabachtani! co znaczy: Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił”? (Mat. 27:46). „Jezus znowu zawołał donośnym głosem i oddał ducha”. (Mat. 27:50)

STACJA TRZYNASTA - Jezus zdjęty z krzyża

Od stacji 12 do trzynastej trzeba zejść schodami z Góry Golgota. Na ścianie naprzeciw głównego wejścia do Bazyliki jest mozaika przedstawiająca zdjęcie z krzyża, namaszczenie i złożenie do grobu. Przed tą mozaiką jest Kamień Namaszczenia gdzie położono ciało Jezusa po Jego śmierci. Nad tym kamieniem wisi osiem lamp prawosławnych – gdyż miejsce to jest własnością Kościoła Prawosławnego. Po obu stronach tego Kamienia stoją trzy z jednej i trzy z drugiej strony duże lichtarze z dużymi świecami.
Tu Maryja odebrała ciało Jezusa po zdjęciu go z krzyża i stąd Józef z Arymatei wziął ciało i owinął je w czyste prześcieradła.

„A potem prosił Piłata, Józef z Arymatti, który był potajemnie uczniem Jezusa, aby mógł zdjąć ciało Jezusa; i pozwolił Piłat. Poszedł więc i zdjął ciało jego”. (Jan 19; 38-39)

STACJA CZTERNASTA – Złożenie do grobu

Wewnątrz Bazyliki Grobu w odległości 35 - 40 metrów od Golgoty, po lewej stronie od wejścia do Bazyliki, znajduje się Rotunda – [kościółek - kaplica], a w środku jej - grób Jezusa. Rotunda jest opasana szynami [wzmocniona szynami], gdyż są tam trzęsienia ziemi i aby któreś z trzęsień ziemi nie zniszczyło jej, dlatego jest to zrobione. Rotunda jest wykonana z czarnego marmuru. Przed tą kaplicą – kościółkiem [Rotundą], są duże świece w dużych lichtarzach i wiszą wschodnie lampy, gdyż Grób Pański jest własnością Kościoła Prawosławnego. Kaplica ta – Rotunda składa się z dwu małych pomieszczeń. Pierwsze pomieszczenie od wejścia to kaplica Anioła - tu anioł ogłosił niewiastom fakt zmartwychwstania Chrystusa. W tym pierwszym pomieszczeniu, przedmiot - postument w kształcie wazy - pokazuje, w którym miejscu znajdował się ten anioł. Drugie pomieszczenie ma następujące wymiary: 202 x 193 i 3 metry wysokości i może pomieścić najwyżej 4 osoby. W tym pomieszczeniu jest płyta, na której leżał Chrystus, obok wisi obraz Matki Bożej i dużo lamp wschodnich.
Prawdziwy grób znajduje się w części koptyjskiej Bazyliki - za Rotundą [z tyłu Rotundy], tam z kolei jest biednie i prosto………..

„A Józef wziął ciało i owinął je w czyste prześcieradło i złożył je w swoim nowym grobie, który wykuł w skale i zatoczył przed wejściem do grobu wielki kamień”. (Mat. 27; 59-60)

STACJA PIĘTNASTA - Zmartwychwstanie Chrystusa

W Bazylice Grobu, po prawej stronie stojąc twarzą do Rotundy - Grobu Pana Jezusa, znajduje się kaplica franciszkańska - Kościoła rzymskokatolickiego – łacińska a w niej mosiężna płaskorzeźba przedstawiająca Zmartwychwstanie Chrystusa …………………

„I anioł rzekł do kobiet: Jezusa szukacie ukrzyżowanego; wstał z martwych, nie ma go tu. (Mar. 16:6)
Chrystus umarł.....Chrystus zmartwychwstał.....
Chrystus znowu przyjdzie.....
Alleluja.....Alleluja.....Alleluja”

2. Historia Drogi Krzyżowej

W Nowym Testamencie nie ma dokładnej informacji o trasie drogi krzyżowej Chrystusa Wiadomo z relacji pozaewangelicznych, ze trasa skazanych na ukrzyżowanie przebiegała najruchliwszymi ulicami miasta [Starej Jerozolimy]. Skazańcy nieśli zazwyczaj tylko poprzeczną belkę krzyża, którą potem umieszczano na pionowym palu znajdującym się na stałe na niewielkim ,pięciometrowym wzniesieniu za murami miasta, zwanym Golgotą.
Pierwsi chrześcijanie otaczali miejsca związane z życiem i działalnością Chrystusa czcią i szacunkiem. To samo dotyczyło też miejsc związanych z jego męką i śmiercią. Miejsca te oznaczano kamieniami [blokami skalnymi] lub budowano na nich kościoły.
Kult miejsc związanych z drogą Chrystusa z krzyżem na Golgotę nasilił się dzięki wyprawom krzyżowym [XI - XIII wiek] oraz przyjazdom pielgrzymek do Ziemi Świętej z różnych zakątków świata. Po zdobyciu Jerozolimy w 1099 r., przez krzyżowców przy okazji budowy świątyń próbowano już zlokalizować miejsca upamiętniające mękę i drogę krzyżową Chrystusa.
W 1320 r., Franciszkanom powierzono troskę o miejsca związane życiem i działalnością Jezusa w Ziemi Świętej. Oni to wtedy zaczęli ustalać porządek zwiedzania drogi krzyżowej nie ustalając jednak ostatecznie lokalizacji poszczególnych zdarzeń z drogi krzyżowej Chrystusa. I właśnie wtedy w pierwszej połowie XIV w. rozwinął się kult „dróg”, czyli przejścia Chrystusa z pretorium Piłata, gdzie zapadł wyrok, na Golgotę - gdzie został wykonany. Organizowali, też wtedy - franciszkanie i dominikanie, którzy oprócz franciszkanów włączyli się w obsługę pielgrzymek i drugie nabożeństwo tzwn. nabożeństwo upadków Jezusa. Z połączenia tych dwu sposobów uczczenia męki Chrystusa z nabożeństwa upadków i kultu „dróg” powstały stacje Drogi Krzyżowej.
Poszczególne zdarzenia z drogi Chrystusa na Golgotę Stacjami pierwszy nazwał Wiliam Wey w roku 1458.
Początkowo liczba rozważanych stacji drogi krzyżowej wahała się od 7 do 18 - [7, 9, 10, 12, 18 itd.], różnie też lokowano punkt wyjścia nabożeństwa [Wieczernik, Ogrójec, Pałac Piłata].
Trzeba tu zaznaczyć, że przed końcem XVI wieku w Jerozolimie nie było jeszcze ustalonej formy nabożeństwa ani trasy Drogi Krzyżowej. Tradycyjnie wtedy odprawiano procesję w Bazylice Grobu Świętego i przechodzono wzdłuż Drogi Bolesnej. Dopiero w XVIII wieku przyjął się w Jerozolimie zwyczaj odprawiania nabożeństwa Drogi krzyżowej w obecnym kształcie z czternastoma stacjami.
Niemożność ciągłego przebywania w Ziemi Świętej i przeżywania Drogi Krzyżowej Chrystusa - przyczyniła się do tego, że w kościołach dość wcześnie zaczęto zawieszać obrazy przedstawiające stacje Drogi Krzyżowej i je obchodzić rozważając przy nich zdarzenia męki Chrystusa i modlić się przy nich, oraz zaczęto budować tzwn. Kalwarie…. Drogę krzyżową z kaplicami i figurami [ pierwsza powstała w górach Sierra Morena w Hiszpanii w latach 1405 - 1420].
Drogi krzyżowe w postaci obrazów najpierw pojawiły się przede wszystkim w kościołach franciszkańskich.
Papieże - Klemens XII w 1731 roku i papież Benedykt XIV w 1741 - 2 r., dali Franciszkanom prawo erekcji stacji w kościołach i kaplicach za zgodą ordynariusza miejsca, jednocześnie zabroniono też erygowania Drogi krzyżowej w kościołach sąsiadujących ze świątyniami i klasztorami franciszkańskimi w których były już stacje- i tak np. Franciszkanie Reformaci w 1732 r., a Bernardyni inny odłam zakonu franciszkańskiego w 1734 r., nakazali zakładanie Dróg Krzyżowych w każdym ze swych kościołów.
W rozpowszechnieniu Drogi krzyżowej dużą role odegrały odpusty jakie nadali papieże [Stolica Apostolska] za odprawienie tego nabożeństwa. Początkowo odpusty dotyczyły tylko zakonników, jednak Franciszkanie raz w miesiącu odprawiali także Drogę krzyżową z udziałem wiernych. W roku 1726 papież Benedykt XIII ustanowił, że wszyscy wierni uczestniczący w tym nabożeństwie mogą zyskać odpust pod pewnymi warunkami.
Zaś w roku 1871 papież Pius IX cofnął zakaz erygowania [zawieszania stacji i odprawiania Drogi Krzyżowej] tylko w kościołach franciszkańskich i dał możność erekcji jej wszystkim i we wszystkich kościołach. Natomiast Papież Pius XI udzielił pozwolenia na odprawianie nabożeństwa Drogi Krzyżowej – przed krzyżykiem – chorym i więźniom. Nabożeństwa Drogi krzyżowej do końca wieku XIX były rzadkością w kościołach parafialnych, erygowano je tylko na specjalne pozwolenie biskupa i jako filie Drogi franciszkańskiej.
Dopiero u schyłku XIX wieku nabożeństwo Drogi Krzyżowej zostało nakazane przez władze diecezjalne stąd masowe zakładanie stacji przypada na lata 1881 - 1913. Nabożeństwo Drogi krzyżowej upowszechniane też było poprzez misje franciszkańskie cieszące się dużym udziałem wiernych.
Obecnie Droga krzyżowa liczy 14 stacji - dziesięć z nich ma oparcie w ewangelicznych opisach męki Jezusa i są to:

- skazanie Jezusa na śmierć,
- włożenie krzyża na Jego ramiona,
- pomoc Szymona z Cyreny,
- rozmowa z niewiastami [przytaczana tylko przez Łukasza],
- zdjęcie szat z wyjątkiem płótna przepasującego biodra,
- ukrzyżowanie,
- śmierć na krzyżu,
- zdjęcie z krzyża,
- złożenie na łonie Matki,
- złożenie do grobu.

Pozostałych 5 faktów przedstawianych w Drodze Krzyżowej wywodzi się z przekazów pozabiblijnych np. spotkanie z Weroniką……………- bądź też zostały wywnioskowane z tekstów biblijnych np. spotkanie z Matką. Nie ma więc w Piśmie św. mowy o następujących wydarzeniach rozważanych w Drodze Krzyżowej:

- upadkach pod krzyżem [pierwszym, drugim i trzecim],
- spotkaniu z Matką,
- spotkaniu z Weroniką.

3. Historia Drogi Krzyżowej w Polsce i ciekawsze Kalwarie – Golgoty i Drogi Krzyżowe w Polsce

- HISTORIA

Kult Drogi Krzyżowej w Polsce zaczął się wyodrębniać w XVI wieku i przyjmował formę nabożeństwa do dróg Jezusa. Rozważanie stacji Drogi Krzyżowej łączyło się z odwiedzinami ołtarzy lub kościołów. Ks. Jakub Wujek [1547 - 1597]– tłumacz Pisma św. z łaciny tzwn. Wulgaty zalecał w dodatku do „Postylli mniejszej” odwiedzenie 7 kościołów lub 7 ołtarzy. Liczba rozważanych stacji Drogi Krzyżowej później wahała się miedzy 10 - 18. Od 1730 roku Bernardyni i Reformaci w swoich klasztorach już rozmieszczali obowiązkowo czternasto -stacyjną drogę krzyżową – na chórze, na klasztornym korytarzu, w kościele bądź na dziedzińcu przykościelnym. Od roku 1871, od momentu zniesienia przez papieża Piusa IX klauzuli ograniczającej erygowanie Drogi Krzyżowej w kościołach niefranciszkańskich, nabożeństwo rozpowszechniło się w parafiach, aby znaleźć się we wszystkich parafiach pod koniec XIX wieku, kiedy nakazane zostało przez władze diecezjalne.
Najbardziej znanymi wśród rodzimych autorów malarzy i rzeźbiarzy stacji są: Franciszek Lekszycki [+ 1668], Szymon Czechowicz [1689 - 1775], Michał Stachowicz [1769 - 1825] - który między innymi namalował stacje Drogi Krzyżowej dla kościoła Franciszkanów w Krakowie, Pius Weloński [1849 - 1931] i z nowszych prof. Józef Edward Dudkiewicz, prof. Allan Rzepka [Droga krzyżowa w kościele św. Brygidy w Gdańsku], prof. Roman Skowron [Droga krzyżowa dla sanktuarium Miłosierdzia w Łagiewnikach], Tadeusz Niewiadomski - rzeźby drogi krzyżowej do klasztoru w Kodniu. Nabożeństwo Drogi Krzyżowej odprawiano początkowo w piątki i niedziele, z czasem zastępując w niedzielę nabożeństwo Drogi Krzyżowej nabożeństwem Gorzkich Żali.
Najstarszy z zachowanych polskich tekstów nabożeństwa Drogi Krzyżowej nosi tytuł „Sposób nabożeństwa”.
Obecnie nabożeństwo z kościołów i Kalwarii - szczególnie w Wielki Piątek - przenosi się często na ulice miejscowości w której one się znajdują i sprawowane jest w różnych intencjach.
W czasie tego nabożeństwa jest niesiony przeważnie zawsze przez różne grupy duży masywny krzyż. Dzisiaj w Polsce odbywają się też Drogi Ekumeniczne - sprawowane razem przez różne Kościoły Chrześcijańskie.

- CIEKAWSZE KALWARIE - GOLGOTY I DROGI KRZYŻOWE W POLSCE

Aby móc u siebie przeżywać wydarzenia męki i drogi Chrystusa na krzyż, rozpoczęto od XV wieku w całej Europie wznosić budowle przypominające jerozolimską Drogę Krzyżową. Zespoły tych budowli nazywano Kalwariami lub Golgotami. Pierwsza taka Kalwaria powstała w latach 1405 - 1420 w południowej Hiszpanii. Założył ją w górach Sierra Morena dominikanin, dziś błogosławiony Alvaro z Kordowy [Alwarez] przy klasztorze Scala Coeli w Kordobie …… Następne Kalwarie stanowiły coraz większe obiekty sakralne np. Kalwaria w Plougastel w Bretanii miała 200 kaplic i figur.

1. W Polsce najstarsza Kalwaria znajduje się w Kalwarii Zebrzydowskiej koło Wadowic. Miejscowość Kalwaria Zebrzydowska powstała XVII wieku przy kalwarii wybudowanej przez Zebrzydowskiego, a Kalwaria – „Dróżki”….w Kalwarii Zebrzydowskiej powstała również w XVII wieku, kiedy to Droga Krzyżowa zaczęła stawać się już popularnym nabożeństwem. Powstanie swoje zawdzięcza ona wojewodzie krakowskiemu Mikołajowi Zebrzydowskiemu. Zebrzydowski w ostatnich latach XVI wieku przeczytał książkę Chrystiana Adrichomusa opisującą Jerozolimę za czasów Chrystusa. W książce tej były wyliczone miejsca uświęcone męką Jezusa oraz podane odległości miedzy poszczególnymi miejscami. Autor zachęcał czytelników tej książki, aby takie stacje odtwarzali koło swoich domów, i by rozważać tam cierpienia Chrystusa. Zebrzydowski zapalił się do tego pomysłu tym bardziej, że dopatrzył się w swych dobrach znacznego podobieństwa terenu do położenia Jerozolimy. Wojewoda mieszkał wówczas w zamku w Lanckoronie a sąsiednia Góra Żarek przypominała mu wzgórze Golgoty, rzeczka Skawinka – jerozolimski potok Cedron a Góra Lanckorońska - Górę Oliwną. Ksiądz Feliks Żebrowski, wychowawca syna wojewody, rozmierzył teren i pomógł Zebrzydowskiemu ustalić miejsca poszczególnych stacji. W tych wyznaczonych miejscach w następnych latach budowano kaplice. Nie wszystko dało się odtworzyć dokładnie tak, jak w Jerozolimie. Odległości miedzy poszczególnymi miejscami były zwykle dłuższe, ale Zebrzydowski wychodził z założenia, że …. „za jeden krok Chrystusa powinniśmy zrobić dziesięć” Po śmierci Zebrzydowskiego budowę Kalwarii – kaplic - kontynuowali jego spadkobiercy do około połowy XVII wieku. Dla opieki nad tymi „dróżkami”, w roku 1600 Zebrzydowski sprowadził Ojców Bernardynów. Oni to z wiernymi wędrując po stacjach - „dróżkach”, rozpamiętywali mękę Chrystusa zakończoną śmiercią na krzyżu. Nabożeństwo Drogi Krzyżowej odprawiane tam zaczyna się od Wieczernika lub Ogrójca i dzieli się na Drogę Pojmania i Drogę Krzyżową. Pierwsze nabożeństwo Drogi Krzyżowej odprawione zostało w tym miejscu w 1608 r., a od 1613 odprawiane są tam też tzwn. „dróżki” Matki Bożej. Od końca XVII wieku odbywają się tu też misteria Męki Pańskiej. Miejscem tym opiekują się do dziś Ojcowie Bernardyni.

    

Dróżki Pana Jezusa:

- Kaplica św. Rafała,
- Kaplica Pożegnania Chrystusa,
- Kościół Grobu Matki Bożej,
- Ogrójec,
- Kaplica Pojmania,
- Most na Cedronie,
- Brama Wschodnia,
- Dom Annasza,
- Dom Kajfasza,
- Ratusz Piłata,
- Pałac Heroda,
- Gradusy - Święte Schody,
- Kaplica Włożenia Krzyża,
- Kaplica Pierwszego Upadku,
- Kaplica Serca Maryi,
- Kaplica Cyrenejczyka,
- Kaplica św. Weroniki,
- Kaplica Drugiego Upadku,
- Kaplica Płaczących Niewiast,
- Kaplica Trzeciego Upadku,
- Kaplica Obnażenia,
- Kościół Ukrzyżowania,
- Kaplica Namaszczenia,
- Kaplica Grobu Pana Jezusa.


                     

Oto niektóre z nich:

Dróżki Matki Bożej:

Na pierwszą część składają się:
- Kaplica Matki Bożej Bolesnej,
- Kaplica Grobu Pana Jezusa,
- Kościół Ukrzyżowania,
- Kaplica Obnażenia,
- Kościół Trzeciego Upadku,
- Kaplica Drugiego Upadku,
- Kaplica Serca Maryi,
- Kaplica Omdlenia Matki Bożej,
- Wieczernik.
Do drugiej części należą:
- Domek Matki Bożej,
- Kaplica Aniołów,
- Kaplica Uwielbienia Duszy Maryi,
- Kaplica Zgromadzenia Apostołów,
- Brama Wschodnia,
- Kaplica Żydowina,
- Kościół Grobu Matki Bożej.
Część trzecią, ostatnią, tworzą:
- Kaplica Pożegnania Chrystusa,
- Kaplica Apostołów Triumfujących,
- Kaplica Weselących się Patriarchów,
- Kaplica Umieszczenia Tronu,
- Kaplica św. Rafała,
- Plac Rajski.

Oto niektóre z nich:

2. Kalwaria w Pakości [12 km od Inowrocławia] - fundacja Michała Działyńskiego powstała w latach 1628 - 1654. Miejscem tym opiekują się Franciszkanie Reformaci.

Kaplice:

   

3. Kalwaria we Wejherowie [miedzy Gdynią, a Władysławowem] - tzwn. Kaszubska Jerozolima, fundacja wojewody malborskiego Jakuba Wejher z lat 1651 - 1678. Miejscem tym opiekują się Ojcowie Reformaci.

4. Kalwaria Pacławska [około 20 km od Przemyśla] - założona przez Maksymiliana Fredrę w 1667 r. [miała 28 kapliczek], ponieważ po śmierci fundatora nie miał o to kto dbać, dlatego te wszystkie budowle zamieniły się w ruinę, tak że w połowie XVIII wieku dzięki darowiznom cześnika ziemi przemyskiej Szczepana Józefa Dwernickiego wzniesiono tu nowy kościół i klasztor i 20 kaplic na dróżkach, później franciszkanie dobudowali dalsze. Tym sposobem Kalwaria Pacławska ma dwu fundatorów. W sanktuarium tym wystawiane są Misteria Męki Pańskiej. Miejscem tym do dziś opiekują się franciszkanie.

   

5. Góra Kalwaria – założona w 1666 wokół której lokowało się miasto na osi krzyża z 35 kaplicami.

6. Kalwaria na Górze św. Anny - fundacja Jerzego Adama Gaszyny [30 kalwaryjskich kaplic] w latach 1700-1709. Opiekę nad tym miejscem sprawują Ojcowie zakonu Franciszkanów i oni z wiernymi odprawiają „dróżki” już od 1764 r.

7. Kalwaria w Krzeszowie - rozbudowę tej Kalwarii zakończono w 1738 r. Obrazy i rzeźby do tej Kalwarii wykonali artyści z kręgu Michaela Willmana.

8. Kalwaria w Wambierzycach na Dolnym Śląsku - archidiecezja wrocławska [Wambierzyce są 20 km od Kłodzka i 10 od Dusznik]. Budowę Kalwarii rozpoczęto w 1679 roku., inicjatywa budowy Kalwarii wyszła od Daniela Paschazjusza von Osterberga. Kalwarię modyfikowano i rozbudowywano w różnym czasie. Dziś liczy ona 80 kaplic - stacji.

Niektóre kaplice:

9. Kalwaria Wielewska [Wiele - leży na Pojezierzu Kaszubskim ok. 40 km od Chojnic w stronę Kościerzyna] Kalwaria nie ma jeszcze 100 lat choć parafia pw;. św. Mikołaja powstała w XIV w. Do parafii tej w XIX wieku sprowadzono z Chojnic słynący łaskami obraz Matki Bożej i on zaczął ściągać ludzi, więc postanowiono tu wybudować Kalwarię. Projekt budowy Kalwarii w tym miejscu zrodził się już w okresie zaborów, w czasach I wojny światowej. Architekt projektując ją wzorował się na Kalwarii w Wejherowie. Inicjatorem budowy jest ks. Józef Szydzik, który poniósł śmierć męczeńską z rąk Niemców w czasie II wojny światowej. Prace nad Kalwaria ukończono już w wolnej Polsce [po 1918 r.].

Niektóre Stacje Drogi Krzyżowej:

10. Kalwaria Tokarska [Tokarnia to nieduża wioska w Beskidzie Makowskim w Małopolsce oddalona od Krakowa o 50 km.]. Kalwaria pobudowana jest na zboczu Góry Urbaniej i są obiekty tej Kalwarii wkomponowane w naturalny górzysty i lesisty krajobraz. Budowę rozpoczęto w latach 70 – tych XX wieku. Twórcą wszystkich kapliczek i rzeźb jest miejscowy artysta ludowy, Józef Wrona.

11. Golgota w Licheniu - Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej Królowej Polski.
Golgota ta jest zadośćuczynieniem za świętokradztwo jakiego dopuściła się Berta Bauer polityczna wychowawczyni młodzieży niemieckiej z II wojny światowej [z nienawiści strzelała do krzyża, który można obecnie oglądać w Licheniu, aby pokazać że Boga nie ma i nie trzeba się go bać], oraz za zniewagi które krzyż spotykały w czasach Polski Ludowej. Pierwszą Golgotę wybudowano w 1975 r. Był to - usypany trzymetrowej wysokości kopiec ziemi na którym umieszczono wysoki dębowy krzyż a pod nim figury Matki Bożej i św. Jana. Zimą 1976 r. do tej Golgoty wykonano stacje które na niej usytuowano, jednocześnie wykonując do nich alejki aby do poszczególnych stacji można było dojść. Lecz niestety w niedługim czasie ta Golgota została zniszczona przez nieznanych sprawców – dziś mówi się o UB jako sprawcach. Na górę wykonaną z ziemi puszczono duży strumień wody rozmywając ją i niszcząc co na niej zostało postawione.
W związku z tym postanowiono pobudować Golgotę z kamienia i betonu. Kamień- ogromne głazy, zakupiono w Konińskiej kopalni węgla brunatnego, a przywieźli go wierni. Z kamienia budowa trwała 10 lat. W czasie budowy wierni dowozili jeszcze kamień z rożnych zakątków Polski a także przywożono kamień z różnych części świata. Jest więc wbudowany w tę Golgotę kamień z różnych miejsc Ziemi Świętej [Ogrodu Oliwnego, Kalwarii, itd.], oraz z różnych sanktuariów Maryjnych świata i z samego Rzymu. Na Licheńskiej Golgocie oprócz stacji Drogi Krzyżowej są groty między innymi: Ogrójec, Biczowania, Zdrady, Sądu, Nawrócenia Marii Magdaleny, Zaparcia się św. Piotra. Jest też Grób Matki Bożej [i jest to najpiękniejsza i największa grota], Grota Wniebowzięcia N.M. Panny.
Golgota od ziemi do szczytu krzyża ma 28 metrów wysokości.

12. Golgota w Kałkowie - Godowie – Sanktuarium Matki Bożej Świętokrzyskiej Bolesnej Królowej Polski.
Golgota w tym sanktuarium wzniesiona została przy końcu lat osiemdziesiątych i na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku i jest ona pomyślana jako 12 stacja oryginalnej Drogi Krzyżowej pobudowanej w tym sanktuarium. Golgota to monumentalny budynek wykonany z kamienia i betonu z ponad 30 kaplicami wewnątrz. Ma ona 33 metry wysokości, a na jej szczycie jest 15 metrowy dębowy krzyż. Na frontonie zachodniej ściany Golgoty widnieje 25 białych orłów, które stanowiły godło Polski w różnych okresach jej historii. Golgota wybudowana w tym sanktuarium to najnowsze dzieje polskie tak bardzo naznaczone krzyżem. Ta Golgota po kościele tam wzniesionym, stanowi najważniejszy akcent w myśli i architekturze sanktuarium - zlewa się niejako w jedno i łączy Mękę Chrystusa z męką narodu Polskiego. Golgota jest jak już wspomniano 12 stacją Drogi Krzyżowej tam się znajdującej, czyli ostatniego aktu męki Chrystusa - który zabity zmartwychwstał i żyje. Podobnie Polska, po latach zniewalania i męki odzyskała wolność i żyje. W Golgocie tej są min. Kaplice – oratoria: Powstania Warszawskiego, Ks. Jerzego Popiełuszki, Maksymiliana Kolbe i okropności Oświęcimia, Katyńska, Górnicze – Kopalni: Wujek Jastrzębie…itd.

13. Droga Krzyżowa na Jasnej Górze na wałach w Częstochowie. Drogę tę ustawiono (wybudowano) w latach 1900 - 1913 (14 stacji). Monumentalne cokoły z potężnych głazów i polerowanego granitu zaprojektował Stefan Szyller. Postacie odlane z brązu są dziełem rzeźbiarza Piusa Welońskiego [1849 - 1931].

Ad: 5.

- OKRES WIELKANOCNY -

a. Sposób obliczania daty Wielkanocy **Tutaj**
b. Portal „WIARA” **Wielkanoc** , a w nim:
- Kiedy obchodzić Wielkanoc,
- Gdzie był Jezus po śmierci, a przed zmartwychwstaniem,
- Prawdziwie Zmartwychwstał,
- Zmartwychwstanie w innych religiach,
- …………..i inne………………….

Ad: 6.

- CZAS ZWYKŁY w ciągu roku -

Informacje ukażą się, gdy będzie przeżywany ten okres…………

Ad. II. WAŻNIEJSZE DNI I ŚWIĘTA W ROKU LITURGICZNYM

- od 1 stycznia do 31 grudnia – Portal „WIARA” **Święta ruchome **

Ad.III. TYGODNIE I DNI MODLITW OBCHODZONE W ROKU LITURGICZNYM

Tygodnie:

1. Tydzień ekumeniczny od 18 do 25 stycznia - **Tutaj**
2. Tydzien abstynencki [modlitw o trzeźwość] – Od Środy Popielcowej - **Tutaj**
3. Powołań [Niedziela Dobrego Pasterza – IV Niedziela Wielkanocy - Światowy Dzień Modlitw o Powołania] - **Tutaj**
4. Miłosierdzia - od pierwszej niedzieli października - **Tutaj**
5. Misyjny - od trzeciej niedzieli października - **Tutaj**

Dni:

- 1 styczeń - Światowy dzień pokoju,
- 11 luty – Światowy dzień chorego - **Tutaj**
- II Niedziela Zwykła – Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy,
- 21 styczeń – Dzień Babci,
- 22 styczeń – Dzień Dziadka,
- Ostatnia niedziela stycznia – Światowy Dzień Trędowatych [od 1954 r.,]
- 2 luty – Światowy Dzień Życia Konsekrowanego,
- 25 marca - Zwiastowanie – Dzień świętości życia i dzień duchowej adopcji dziecka poczętego,
- Niedziela Palmowa – Światowy Dzień Młodzieży,
- Wielki Czwartek – Dzień kapłański - **Tutaj**
- Dni modlitw o urodzaje – poniedziałek, wtorek, środa po VI Niedzieli Wielkanocnej,
- 26 maj – Dzień Matki,
- Uroczystość Najść. Serca Pana Jezusa – Światowy Dzień Modlitw o Świętość Kapłanów,
- 1 czerwiec – Dzień Dziecka,
- 23 czerwiec – Dzień Ojca,
- 14 sierpień – dzień modlitw za pomordowanych w obozach, więzieniach i łagrach,
- 1 wrzesień – dzień modlitw za poległych za ojczyznę,
- Trzecia niedziela września - Dzień Środków Społecznego Przekazu,
- 18 październik – patronalne święto służby zdrowia,
- 11 listopad – Święto Niepodległości,
- Trzecia niedziela listopada – Dzień Modlitw za Polonię Zagraniczną i Jej Duszpasterzy,
- kwartalne dni modlitw o życie w chrześcijańskiej rodzinie – od III Niedzieli Adwentu

Ad. IV. MIESIĄCE POŚWIĘCONE MATCE BOŻEJ

- MAJ - **Tutaj**

- PAŹDZIERNIK [Miesiąc modlitwy Różańcowej] - **Tutaj**

Ad. V. SŁOWNIK LITURGICZNY

- słownik liturgiczny - **Tutaj**

Ad. VI. ZNAKI I GESTY LITURGICZNE

- znaki i gesty liturgiczne - **Tutaj**